• معرفی آموزش فنی و حرفه ای

شرایط تحول در دنیای معاصر آن  چنان پرشتاب است که در عرصه ی علم ، دانش و فن آوری هر روز ناظر تغییرات  و تحولات سریعی هستیم به گونه ای که متاثر از این تغییرات سریع ، ماهیت مشاغل دستخوش تغییر گردید و به تبع آن روند نوع تقاضا برای نیروی انسانی مورد نیاز را جهت اشتغال در بخش های مختلف اقتصادی کشورها نیز تحت تاثیر قرار داده است. در نتیجه ظهور و پیدایش شرایط نوین و در حال تغییر، بازار کار این کشورها نیز در مقاطع مختلف زمانی تقاضای مختلف و متنوعی از نیروی انسانی ماهر مورد نیاز را طلب می کند . در همین زمینه ، پاسخ گویی مناسب و منطقی به نیازهای در حال تغییر  بازار کار، بر عهده ی موسسات و سازمان های آموزشی است که رسالت آماده سازی افراد را برای تطبیق و هم نوایی با شرایط جدید بر عهده دارند. از سازمان های آموزشی در کشور ما که در زمینه ی نیل به این مهم ، قادر است نقش محوری ایفا کند ، سازمان آموزش فنی و حرفه ای می باشد ، که تمامی اهتمام خود را به منظور پاسخ گویی به نیازهای علوم جدید از طریق تربیت و آموزش نیروی انسانی معطوف و متمرکزکرده است(خواجه شاهکوهی، یغمایی،خوش فر ،  وطنی1384) .

در اوایل نظام های فنی و حرفه ای اغلب به منظور تربیت نیروی کار مورد نیاز موسسات اقتصادی و یا آموزش مهارت های سطح پایین شغلی پایه گذاری شده بودند . اما در حال حاضر نیروهای قدرتمند اقتصادی به دلیل سیاست های جهانی شدن بازار و رشد و توسعه ی سریع سیستم های اطلاع رسانی تاکید زیادی بر توسعه ی کیفی و انعطاف پذیر بودن نظام های آموزش فنی و حرفه ای دارند (نیکخواه ، 1383 ).

آموزش های فنی و حرفه ای هم مهارت های خاص مورد  نیاز صنعت و هم مهارت های عمومی بازار کار را فراهم می سازد . این نوع آموزش ها  هم  چنین برای شاغلینی که به دلیل تغییرات تکنولوژی دچار کاهش کارایی می شوند امکان به روز شدن و تکمیل مهارت را فراهم می کند. لذا به این نوع آموزش ها به عنوان ابزاری برای مقابله با بی کاری بالاخص بی کاری ساختاری که ناشی از تغییرات در اقتصاد جهانی می باشد ، نگریسته می شود (امیری ، 1384 ) .

کلید وضعیت آموزش فنی و حرفه ای در ایجاد فرصت های یادگیری است که از طریق آن هنرجویان می توانند در ضمن کار، با تلفیق تئوری و عمل ، مشاهده ی عمل و کاربرد روش های یادگیری در عمل ، توانایی یادگیری خود را افزایش دهند و آنچه را آموخته اند برای ایجاد تغییر در عمل کارشان مورد استفاده قرار دهند  (صادقی ، حسینی 1383) .

آموزش فنی و حرفه ای ابزار مهمی برای بهبود پویایی، انطباق پذیری و بهره وری نیروی کار است، به همین دلیل در افزایش توان رقابت بنگاه های اقتصادی، صنعتی وتولیدی نقش داشته و زمینه ی کاهش عدم توازن در بازار کار را فراهم می سازد ( caillods ,1994 ) .این آموزش ها (فنی و حرفه ای) در صورتی که متناسب با نیاز صنعت و بازار کار اجرا شود ،با بالا بردن بهره وری تولید را  افزایش می دهد و از این طریق به رشد و توسعه اقتصادی کمک خواهد کرد (آرین ، 1383) .

آموزش های فنی و حرفه ای از کارکردها و قابلیت های اقتصادی مهمی برخوردار هستند و بر توسعه ی اقتصادی از حیث تربیت و تامین نیروی انسانی ماهر و کارآمد مستقیما تاثیر می گذارند .

امروزه نقش نیروی انسانی ماهر در توسعه ی اقتصادی و صنعتی کشورها واقعیتی انکار ناپذیر است.از پایان دهه ی 1970 میلادی به بعد ، عامل انسانی در توسعه ی صنعتی اهمیت بسیاری یافته است (موسوی و همکاران 1384) .رابطه ی مثبت  بین  سرمایه ی انسانی به عنوان دانش با رشد و توسعه ی اقتصادی، از حمایت پایه گذار و پدر علم اقتصاد یعنی آدام اسمیت برخوردار بوده  و تقریبا در دهه ی 1960 میلادی نظریه ی سرمایه انسانی از طرف دو اقتصاد دان برنده ی جایزه ی نوبل شولتز و بکر و هم چنین مینسر که هریک به طور مستقل یک الگوی سرمایه انسانی ارائه دادند تقویت گردید ( جعفری صمیمی ، شفیعی 1383 ) .

بدین لحاظ از دیر باز سازمانی به نام سازمان آموزش های فنی و حرفه ای تشکیل یافته که پلی است میان توانایی های اندیشه ای و مهارت های ابزاری نیروهای توانمند که بر اساس الگویی کیفیت وار توصیف شده است .نقشی که آموزش های فنی و حرفه ای در تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز و در عرصه ی تحولات سریع در صحنه ی علوم و فن آوری به ظهور رسانیده است ، موجب توجه بیش از پیش کشورهای جهان به موضوع آموزش های فنی و حرفه ای می باشد(موسوی ، سلیم بهرامی ، محمودی 1384 ) .

توسعه آموزش های فنی و حرفه ای در شرایط کنونی برای اقتصاد ایران و به ویژه شتاب دهی به فرایند تولید  امری حیاتی است . زیرا سرمایه گذاری زیر بنایی و افزایش ابزار و تجهیزات و به طور کلی سرمایه فیزیکی بدون سرمایه انسانی بی استفاده مانده و یا به نحو اقتصادی و کارآمد مورد بهره برداری قرار نمی گیرد.در بین انواع آموزش ها ، آموزش هایی می تواند به عنوان موتور محرکه جوامع عمل کند که در خدمت توسعه ی اقتصادی – اجتماعی قرار می گیرد ؛ بنابراین آموزش های فنی و حرفه ای که به طور رسمی و غیر رسمی در زمینه های مختلف صنعت ، کشاورزی و خدمات برای ایجاد فرصت شغلی ، ارتقا و توسعه ی مهارت و تخصص ، افزایش کارآیی و بهره وری نیروی انسانی انجام می شود،مضمونی توسعه ای دارد . لازمه ی خود کفایی ، تولید و  توسعه ی اقتصادی است و آن نیز در گرو فعالیت افرادی است که در فنون و حرفه های گوناگون مهارت دارند و توسعه و انتقال این مهارت ها خود به اجرای برنامه های آموزش فنی و حرفه ای بستگی دارد( حسنی  مهمویی ، فرهادی 1384 ) .

- Adam Smith